 | Wydarzenie muzealne roku 2016 |
Wystawa stała pt. ,,Jak żyli nauczyciele w II Rzeczypospolitej?”, zorganizowana przez Marię Ekiel-Jeżewską i Muzeum Ziemi Mińskiej w Mińsku Mazowieckim, zdobyła wyróżnienie w prestiżowym Konkursie na Wydarzenie Muzealne Roku Sybilla 2016, w kategorii wystaw historycznych i archeologicznych. Sybilla jest najważniejszą formą uznania osiągnięć w polskim muzealnictwie.
Wystawa
Niedawno otwarta w Muzeum Ziemi Mińskiej wystawa stała pt. „Jak żyli nauczyciele w II Rzeczypospolitej?” zabiera zwiedzających w podróż wstecz w czasie do realiów życia codziennego sprzed osiemdziesięciu lat, zamkniętych we wnętrzu mieszkania, które wygląda tak jakby gospodarze tylko na chwilę z niego wyszli. Przedmioty w pokojach, kuchni i łazience zaczynają opowiadać historię: czasopisma, książki i zeszyty na biurku i na stole nakrytym do podwieczorku, w szafie ubraniowej szabla i mundur obok codziennych strojów, obraz na sztalugach w trakcie malowania... Dalszy ciąg działań mieszkających tu nauczycieli dopowiadają plansze, eksponaty i multimedia na korytarzu obok. A z przedwojennego radioodbiornika rozbrzmiewają piosenki, przemówienia i pogadanki z czasów II RP, udostępnione przez Archiwum Polskiego Radia.
Konkurs Sybilla
16 maja na Zamku Królewskim w Warszawie odbyła się gala laureatów Sybilli, na której wystawa została uhonorowana wyróżnieniem. Rangę tego osiągnięcia wyjaśnia Anna Saratowicz-Dudyńska, kustosz kolekcji metali i zegarów na Zamku Królewskim w Warszawie:
– „SYBILLA, czyli doroczny konkurs pod patronatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na Wydarzenie Muzealne Roku, to najważniejszy konkurs w dziedzinie muzealnictwa w Polsce. Jury złożone z uznanych autorytetów po starannej analizie nadsyłanych zgłoszeń wydarzeń muzealnych podzielonych na 11 kategorii – od 5 rodzajów wydarzeń wystawienniczych, przez naukowe, konserwatorskie, edukacyjne po działania z dziedziny inwestycji i digitalizacji zbiorów oraz publikacje - przyznaje jedną nagrodę i nie więcej niż trzy wyróżnienia w każdej kategorii. Wyłaniana jest też jedna nagroda główna”.
Ranga wyróżnienia
– „To, że wystawa z Muzeum Ziemi Mińskiej, przygotowana przy ścisłej współpracy z panią Marią Ekiel-Jeżewską, znalazła się w gronie laureatów konkursu Sybilla 2016 jest dla naszego miasta wielkim zaszczytem”. – mówi Marcin Jakubowski, Burmistrz Miasta Mińsk Mazowiecki. – „Już od samego początku ekspozycja pn. »Jak żyli nauczyciele w II Rzeczypospolitej?« budziła ogromne zainteresowanie wśród mińszczan oraz turystów. Z niebywałą troską o każdy detal pani Maria Ekiel-Jeżewska i dyrektor muzeum pan Leszek Celej przygotowali perełkę na skalę regionu. Przy tak silnej konkurencji z całej Polski, sukces wystawy z Mińska Mazowieckiego to nagroda godna dużego uznania”.
– „12 letnia działalność Muzeum Ziemi Mińskiej w Mińsku Mazowieckim doczekała się wyjątkowej chwili”. – mówi Dyrektor Muzeum Ziemi Mińskiej Leszek Celej. – „Jury ogólnopolskiego konkursu muzealnego SYBILLA dostrzegło niezwykłość projektu wystawowego JAK ŻYLI NAUCZYCIELE W II RZECZYPOSPOLITEJ?, w którym wartość przekazu historycznego splata się z bogactwem osobistych emocji odbieranych z każdego eksponatu związanego z życiem i pracą pedagogiczno-patriotyczną Janiny i Józefa Sylwestrowiczów. Obecny sukces Muzeum to przede wszystkim sukces kuratora i organizatora wystawy prof. Marii Ekiel-Jeżewskiej, będącej także autorką prezentacji wystawy zgłoszonej na konkurs.”
– „W życiu nie zrobiłam nic porównywalnie trudnego”. – mówi kurator i współorganizator wystawy Maria Ekiel-Jeżewska (nadeszła chwila, abym powiedziała coś od siebie). – „Dziś odczuwam radość i satysfakcję. Nabieram nadziei, że siedem lat pracy ogromnego zespołu specjalistów nad stworzeniem tej wystawy nie pójdzie na marne, że ta ekspozycja będzie żyć. Chciałabym, aby nauczyciele czuli się tu u siebie, przyprowadzali swoich uczniów i wykorzystywali zgromadzone zasoby muzealne po to, aby kształcić młodzież w upragniony sposób, aby dyskutować ze sobą, wymieniać doświadczenia, spotykać się z ekspertami, którzy tworzyli wystawę, łączyć stare z nowym. Także w oparciu o już istniejącą współpracę z Biblioteką Pedagogiczną w Mińsku Mazowieckim i przy współudziale wielu innych instytucji w różnych miejscowościach”.
Przedmioty i ludzie
Nasza wystawa zderza i łączy ze sobą dawny świat rzeczy ze współczesnym. Poprzez postęp cywilizacyjny, bo w przedwojennym mieszkaniu rzuca się w oczy, jak bardzo tamte realia życia odbiegają od dzisiejszych. Budząc emocje, gdyż niejeden zwiedzający odnajduje tu przedmioty, które przypominają mu dzieciństwo. A także dzięki wykonanej współcześnie pracy nad detalami z epoki oraz nad skonstruowaniem nowoczesnych struktur i elementów części informacyjnej wystawy.
– „Praca z użytkowymi przedmiotami historycznymi, wytworzonymi starymi technikami, sprawia mi dużą przyjemność”. – mówi pan Roman Ruśplo, pracownik Muzeum, który znakomicie wciela się w rzemieślnika z dawnych lat. – „One mają duszę. Lubię je naprawiać, wykonywać drobne konserwacje i przywracać im dawną świetność. Sprawia mi frajdę, że daję im drugie życie”.
Wystawa łączy świat materialny z intelektualnym. Codzienność w przedwojennym mieszkaniu splata się z dążeniami i działaniami Polaków, pokazanymi obok w multimedialnej części ekspozycji. Przedmioty mówią o wartościach, którym służyli ich właściciele, a które niosła ze sobą II Rzeczpospolita – takich jak wolność, samorządność, współpraca, oszczędność, edukacja, sztuka, rozwój społeczny. Podczas warsztatów kuratorskich dzieci i młodzież szukają na wystawie wybranych wartości, obserwując eksponaty, plansze i multimedia.
– „Otwarciu wystawy i realizacji programu edukacyjnego towarzyszy wiele emocji”. – mówi Monika Pszkit, która jest dokumentalistą w Muzeum, na co dzień oprowadza po wystawie i nad nią czuwa. – „Począwszy od codziennych reakcji zwiedzających, którzy nie kryją zaskoczenia, że w Mińsku Mazowieckim powstała tak wyjątkowa wystawa, poprzez bardziej emocjonalne wrażenia odbioru przywołujące miłe wspomnienia rodzinne, a kończąc na żywiołowych reakcjach uczniów biorących udział w poszukiwaniu najważniejszych wartości okresu II RP. Wszystkie te emocje zazwyczaj i mnie się udzielają, gdyż są silne i autentyczne, przez co stają się najlepszą recenzją naszej wystawy oraz świadczą o dobrej decyzji organizatorów o jej powołaniu”.
– „Lubię tu przebywać”. – przyznaje Małgorzata Bańkowska, muzealna opiekunka wystawy. – „We wnętrzu tego mieszkania mam poczucie, że nie jestem w pracy; czuję się tak, jakbym porządkowała, dbała o kwiaty i przyjmowała gości u swoich dziadków”.
Nad oddaniem przedwojennego klimatu pracowałam razem z Piotrem Jeżewskim, artystą sztuk wizualnych. Wspólnie tworzyliśmy scenariusz aranżacji i pozyskiwaliśmy eksponaty.
Wystawa jest dziełem wielu profesjonalistów z różnych dziedzin – ludzi wiedzy, umiejętności i dobrej woli, często pracujących bez wynagrodzenia, a zawsze z przekonaniem, że warto coś zrobić dla dobra publicznego – a więc z tych samych pobudek, które kierowały działaniami ich przodków w II RP. I tych samych, które skłoniły spadkobierców Janiny i Józefa Sylwestrowiczów do użyczenia Muzeum większości eksponatów prezentowanych na naszej wystawie, a szacowne instytucje do wsparcia naszego projektu. Wystawa powstała dzięki dofinansowaniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Miasta Mińsk Mazowiecki, Fundacji PKO BP, Instytutu Podstawowych Problemów Techniki Polskiej Akademii Nauk, a patronują jej Burmistrz Miasta Mińsk Mazowiecki, Starosta Miński oraz Głos Nauczycielski jako patron medialny. Jako kurator ogromnie dziękuję wszystkim współtwórcom wystawy.
Wymarzona edukacja
W tym roku Grand Prix w Konkursie Sybilla zdobyło Muzeum Narodowe w Warszawie za projekt edukacyjny ,,W Muzeum wszystko wolno”. Nagroda ta może skłaniać do zastanowienia nad tym, jakiego wykształcenia i wychowania potrzebuje i pragnie współczesna młodzież, oraz z kim mogą współpracować nauczyciele, aby taką edukację realizować. Wystawa „Jak żyli nauczyciele w II Rzeczypospolitej?” podejmuje ten temat. Po pierwsze, pokazuje inspirujące przedwojenne przykłady praktyki szkolnej oraz współdziałania nauczycieli – między sobą, a także z władzami, artystami, uczonymi, stowarzyszeniami, wojskiem. Po drugie, kameralny charakter naszej ekspozycji budzi zainteresowanie i sprzyja innowacjom edukacyjnym. Po trzecie, sam proces tworzenia i udoskonalania wystawy oparty jest na współpracy specjalistów z zakresu nauki, sztuki, muzealnictwa, konserwacji, archiwistyki, rzemiosła, biznesu, informatyki i innych branż. Nawiązane kontakty można wykorzystać w sposób przydatny nauczycielom i ich uczniom. Aby rozwinąć taką działalność, niezbędni są inicjatorzy, twórcy, organizatorzy i sojusznicy, przede wszystkim wśród nauczycieli.
W Konkursie na Wydarzenie Muzealne Roku wyróżnione zostały dwa przedsięwzięcia mające swoje korzenie w Mińsku Mazowieckim. Na Gali Sybilli dyplomy odebrały dwie pary współpracujących instytucji i osób: Muzeum Ziemi Mińskiej w Mińsku Mazowieckim jako instytucja i prof. dr hab. Maria Ekiel-Jeżewska jako osoba prywatna za wystawę „Jak żyli nauczyciele w II Rzeczypospolitej?” oraz Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku i Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące im. Polskiej Macierzy Szkolnej w Mińsku Mazowieckim za projekt edukacyjny „Daję słowo”, w ramach którego uczniowie zebrali i dali innym dobre słowa, wkomponowując je w mural, który namalowali na dworcu kolejowym w Mińsku Mazowieckim. Warto więc na koniec przypomnieć potrzebne i ważne słowo: RAZEM.
Maria Ekiel-Jeżewska
Autorzy zdjęć:
Janusz Sylwestrowicz
Muzeum Ziemi Mińskiej
Piotr Jeżewski
Monika Rozalska
Linki:
http://www.kulturalna.warszawa.pl/wydarzenia,1,180464.html?tab=event_basic_data&locale=pl_PL
