 | "RĄBIĄ SZABLĄ W KAŻDYM ŚCISKU, SIÓDMY - DZIELNY, STOI W MIŃSKU" |
To tekst z żurawiejki na 7 pułk, który mówi o nim wiele. I to, że potrafią poradzić sobie w każdym bitewnym zgiełku, i to, że jest dzielny i wreszcie to, że w okresie międzywojennym stacjonował w Minsku Mazowieckim.
Kiedy 23 marca 1921 r. w Kraśniku, Józef Piłsudski odznaczał sztandar pułku, a więc wszystkich jego żołnierzy, orderem Virtuti Militari V klasy, użył słów, które na zawsze weszły do jego historii: “Za zasługi w bojach, za dzielność i wytrwanie w dobrej i złej doli, mianuję 7 Pułk Ułanów Lubelskich Kawalerem Orderu Virtuti Militari”. Od tego momentu dzień ten stał się dniem święta pułkowego obchodzonym co roku, aż do ostatniego w 1939 r. Potem był wrzesień roku 1939, który stał się końcem kawalerii takiej jaką znamy. Polska jazda, w tym 7 Pułk, odchodziła w glorii chwały szerząc tam, gdzie się pojawiała, panikę w niemieckich oddziałach. Nie była formacją przestarzałą. Zgodnie z regulaminem walczyła głównie pieszo, wykorzystując nowoczesne środki walki takie jak: armata przeciwpancerna Bofors wz.36 (jedna z najlepszych armat przeciwpancernych w tym czasie na świecie), doskonały karabin przeciwpancerny UR, ciężkie karabiny maszynowe CKM wz 30 i ręczne karabiny maszynowe wz 28. Oczywiście, wtedy kiedy było to możliwe, atakowała klasycznie - szarżą. Ale takich szarż w wojnie obronnej Polski było raptem kilkanaście.
Dziś, choć Polacy kochali i kochają cały czas konie, kawalerii już nie ma. Ale są ludzie, którzy pamięć o tych wspaniałych żołnierzach kultywują. Jedną z takich grup jest właśnie mińskie Towarzystwo Pamięci 7 Pułku Ułanów Lubelskich, które razem z Muzeum Ziemi Mińskiej i pod patronatem burmistrza Mińska Mazowieckiego Marcina Jakubowskiego, w dniach 25-26 marca zorganizowało święto 7 Pułku. W sobotę o godzinie 18, pod pomnikiem generała Zygmunta Piaseckiego, odbył się uroczysty capstszyk: wspomnienie o generale Piaseckim, apel poległych żołnierzy 7 pułku i salwa honorowa. Następnie w kolumnie żołnierze i przybyli goście udali się do Muzeum Ziemi Mińskiej Dział 7 Pułk Ułanów Lubelskich na ul. Sosnkowskiego, gdzie wzniesiono toast za kawalerię, a następnie zgromadzeni goście wysłuchali wspaniałego koncertu fortepianowego. Następnego dnia już od rana rozpoczęły się przygotowania do pikniku kawaleryjskiego, który odbył się na Starym Rynku tuż po uroczystej Mszy Świętej odprawionej m.in. w intencji poległych żołnierzy 7 Pułku Ułanów. Po mszy spieszony oddział kawalerii ze sztandarem Towarzystwa udał się wraz z orkiestrą i mieszkańcami Mińska Mazowieckiego na Stary Rynek. Tu czekał już konny poczet 7 Pułku Ułanów. Po odegraniu hymnu Rzeczypospolitej Polskiej prezesi Towarzystwa, czyli Pan Andrzej Osiński i Zenon Duszczyk przywitali przybyłych gości. Mińszczanie zobaczyli prezentację konnego pocztu sztandarowego a potem głównego gościa tych uroczystości, czyli replikę samochodu ciężarowego Ursus A30 w barwach 7 Pułku. W rolę generała Głuchowskiego, pierwszego dowódcy pułku, wcielił się Sławomir Jodełka. Po złożeniu wiązanek można było wreszcie zobaczyć zgromadzone przedmioty, a więc prezentowany wcześniej samochód Ursus A30, tankietkę TKS, armatę „prawosławną”, armatę Bofors z przodkiem, wóz taborowy, CKM, RKM. W namiocie eksponowano zaś broń strzelecką Wojska Polskiego z okresu międzywojennego. Wśród zbiorów między innymi słynny karabinek Maroszka. W trakcie pikniku goście częstowali się wojskową grochówką. Piękna pogoda i mnogość atrakcji spowodowała, że odwiedziło nas kilkaset osób, którym dziękujemy i zapraszamy na następne wydarzenia, związane z działalnością Towarzystwa Pamięci 7 Pułku Ułanów Lubelskich im. gen. Kazimierza Sosnkowskiego.
Wszystkich zainteresowanych odsyłam na nasz profil facebook: https://pl-pl.facebook.com/UlaniLubelscy/
Zenon Duszczyk
7 Pułk Ułanów Lubelskich kształtował się w czasie walk o odzyskanie niepodległości w 1918 r, a w szcególności walk o wschodnie granice II Rzeczypospolitej. Jego trzon (ok. 90 %) stanowili legioniści z 1 Pułku Ułanów Beliny Prażmowskiego.
Pułk powstawał w Lublinie na przełomie października i listopada 1918 r. Formalny rozkaz o jego utworzenie otrzymał rotmistrz Janusz Głuchowski 5 listopada tego roku. Nazwę jednostki ustalono na 3 Pułk Ułanów. 23 listopada pułk zgrupowano w Kraśniku. Stąd też poszczególne szwadrony wyruszały na front walk z bolszewikami. Pułk walczył pod Rawą Ruską, Machnowem i Uhnowem. Wyróżnił się w wypadach na Sokol i Krystynpol. Cześć pułku pozostająca w Kraśniku została przetransportowana do Warszawy w grudniu 1918 r. w celu wzmocnienia garnizonu stolicy oddziałami kawalerii na które mógł liczyć naczelnik państwa Józef Piłsudski w trudnych chwilach walk politycznych oraz przy rosnącym zagrożeniu ze strony grup społecznych „zainfekowanych komunistyczną chorobą”. Pobyt w Warszawie skutkował zmianą numeru jednostki, ponieważ w stolicy istniał już 3 Pułk Ułanów Dzieci Warszawy. Dlatego lubelski pułk otrzymał numer 7. W lutym warszawska część pułku została przewieziona transportem kolejowym pod Słonim, gdzie przyszło walczyć żołnierzom na początku marca, m.in. w bitwie nad rzeką Szczarą. Następnie pułk walczył o Lidę, skutecznie szarżując pod Tatarcami i Berdówką. I tak pułk walcząc w wielu rojonach frontu wschodniego wyróżniał sie walecznością i odwagą, tracą wielu znamienitych żołnierzy, m.in.: pod Olechowiczami zginął dowódca 3 szwadronu por. Kazimierz Nowakowski. Słynnym wydarzeniem, było poddanie się siódmiakom pułku kozackiego atamana Łazarewa w sile 600 szabel. W styczniu 1920 r. pułk dozorował linię kolejową Ryga - Dyneburg udzielając pomocy Łotyszom w walkach z bolszewikami. W czerwcu pułk przetransportowano na front południowy, gdzie w rejonie Równego i Zdołbunowa toczył zacięte walki z konną armią Siemiona Budionnego.
7 lipca dokonała sie zmiana na stanowisku dowódcy pułku. Dowódctwo od majora Głuchowskiego przejął rotmistrz Zygmunt Piasecki. W sierpniu 1920 r siódemka osłaniała odwrót 2 Armii za rzekę Bug. Dnia 12 sierpnia, w związku z przegrupowaniem do Bitwy Warszawskiej, pułk udal się na Rakołupy i Rejowiec gdzie dołączył do IV Brygady Jazdy. 16 sierpnia pod Cycowem rozegrała się jedna z największych i zwycięskich bitew w jakich uczestniczył 7 Pułk. 2o sierpnia razem z 16 Pułkiem Ułanów pod miejscowością Kleszczele zniszczono grupę artylerii ciężkiej zdobywając 37 dział, 1800 jeńców i 1400 koni. W walkach 1918 - 1920 poległo 12 oficerów i 106 szeregowych a rannych zostało 400 żołnierzy. Po powrocie z frontu pułk rozlokował sie w Kraśniku gdzie 22 marca otrzymał, ufundowany przez społeczeństwo ziemi lubelskiej, sztandar. 23 marca sztandar ten odznaczył orderem Virtuti Militari V klasy marszałek Józef Piłsudski, mówiąc „Za zasługi w bojach, za dzielność i wytrwanie w dobrej i złej doli, mianuję 7 Pułk Ułanów kawalerem Orderu Virtuti Militari.
W kwietniu 1921 r. pułk opuszcza Kraśnik przenosząc się najpierw do Przasnysza, a w czerwcu dociera do Mińska Mazowieckiego gdzie zostaje na cały okres międzywojenny.
W kampanii wrześniowej pułk walczył w ramach Mazowieckiej Brygady Kawalerii zarówno z Niemcami jak i po 17 września z Rosjanami, ponosząc duże straty. Pułk wyróżnił się w wielu bojach, m.in. pod Szczukami, gdzie działon przeciwpancerny dowodzony przez st. wach. Władysława Tybinkowskiego zniszczył 3 czołgi. Po 10 września, kiedy pułk zabezpiecza przeprawy przez Bug, przestaje walczyć jako jedna całość. 13 września 3 i 4 szwadrony pułku zaatakowały i zniszczyły na szosie między wsiami Żebrak - Ruda niemiecką kolumnę zmotoryzowaną (40 samochodów z zaopatrzeniem artleryjskim, 2 cysterny, 3 czołgi i samochód pancerny). Jeszcze 29 września po wielu dniach marszów i bojów pozostałe połączone oddziały 7 Pułku rozbijają w rejonie stacji Szastarka niemiecką kolumnę zmotoryzowaną i po krótkiej walce zajmują Janów Lubelski. Brak danych o stratach pułku w kampanii wrześniowej. Przyjmuje się, że poległo 9 oficerów i 70 szeregowych. Sowieci zamordowali 23 oficerów pułku. Liczba rannych nie jest znana. Za wrześniowe boje żołnierze pułku otrzymali dziesięć krzyży Virtuti Militari V klasy i jeden IV klasy dla ppłk Mariana Skrzyneckiego. Otrzymali też 32 Krzyże Walecznych.
Po przegranej kampanii wrześniowej pułk walczył w konspiracji pod kryptonimem „Jeleń”. Brał udział w akcji „Burza” i walczył w powstaniu warszawskim. Został też odtworzony w ramach Polskich Sił Zbrojnych na zachodzie we Włoszech w miasteczku Galatina 18 stycznia 1945 r. Ze względu na zakończenie wojny nie brał już udziału w walkach. 18 września 1947 w obozie Great Bower Wood w Wielkiej Brytanii został rozwiązany.
Zenon Duszczyk
