 | Dzień Węgierski w Mińsku Mazowieckim |
„Węgrzy zajmowali szczególne miejsce w opiniach Polaków. Sympatia ta opierała się na głębokim przekonaniu Polaków o podobieństwie charakterów narodowych polskiego i węgierskiego, a wyrażającym się w porzekadle Polak, Węgier dwa bratanki .... Przysłowie mówi o specjalnym związku między dwoma europejskimi narodami i jest ewenementem niemającym podobieństw w żadnych innych relacjach, tak obecnie jak i wcześniej, względem dwóch narodów.” (pl.wikipedia.org)
8 kwietnia 2015 r. w Szkole Podstawowej nr 6 im. H. Sienkiewicza odbyły się obchody Dnia Węgierskiego w Mińsku Mazowieckim z udziałem Orkiestry Dętej Miasta Mińsk Mazowiecki pod batutą Marcina Ślązaka. Spotkanie zostało zorganizowane z inicjatywy Dyrektora Muzeum Ziemi Mińskiej w Mińsku Mazowieckim – pana Leszka Celeja oraz Dyrektora Muzeum Mazowieckiego w Płocku – pana Leonarda Sobieraja - i objęte było patronatem honorowym Adama Struzika – Marszałka Województwa Mazowieckiego. Koordynatorem projektu był pan Marek Zalewski – starszy kustosz w Państwowym Muzeum Archeologicznym w Warszawie.
Z tej okazji została przygotowana wystawa w Muzeum Ziemi Mińskiej Dział 7. Pułku Ułanów Lubelskich, poświęcona Księciu Franciszkowi II Rakoczemu, jednej z najbardziej fascynujących postaci w historii Węgier. Przedsięwzięcie to zrealizowano dzięki współpracy Węgierskiego Instytutu Kultury Węgierskiej w Warszawie, Muzeum im. Andrasa Josa w Nyfregyhaza, Muzeum im. Rakoczego w Sarospatak Węgierskiego Muzeum Narodowego, Muzeum Ziemi Mińskiej w Mińsku Mazowieckim, Muzeum Niepodległości w Warszawie, Muzeum Historycznego w Legionowie, Muzeum Mazowieckiego w Płocku, Muzeum Regionalnego PTTK w Puławach, Muzeum Zamojskiego w Zamościu przy współpracy Vychodoslovenske Muzeum w Koszycach oraz Stowarzyszenia im. Franciszka II Rakoczego w Borsa (Słowacja).
Pan Leszek Celej serdecznie powitał zaproszonych gości: delegację węgierską na czele z panem Janosem Tischlerem – Dyrektorem Węgierskiego Instytutu Kultury, Leonarda Sobieraja – przedstawiciela Marszałka Województwa Mazowieckiego Adama Struzika oraz Burmistrza Miasta Mińsk Mazowiecki – pana Marcina Jakubowskiego i pozostałych Gości. W dalszej części wypowiedzi Dyrektor Muzeum Ziemi Mińskiej zapoznał uczestników spotkania z harmonogramem uroczystości i nie omieszkał odwołać się do najważniejszych faktów historycznych łączących naród polski i węgierski. Wspomniał, że okresem, w którym zaczęły kształtować się polsko – węgierskie relacje było średniowiecze. To właśnie wtedy za sprawą sojuszu Bolesława Krzywoustego i króla węgierskiego Kolomana nasze narody nawiązały pierwsze kontakty. Trochę później (wiek XIV) oba państwa powiązała unia personalna. Bezdzietny Kazimierz Wielki zawarł umowę z Ludwikiem I Wielkim - w jej wyniku po śmierci polskiego króla na naszym tronie zasiadł Ludwik Węgierski, a następnie jedna z jego córek Jadwiga. Wśród wielu faktów historycznych, do których nawiązywał pan Leszek Celej, nie mogło zabraknąć wspomnień o Józefie Bemie i Franciszku II Rakoczym.
Następnie głos zabrała pani Anna Zalewska, Dyrektor SP 6 w Mińsku Mazowieckim, z inicjatywy której w gościnnych murach szkoły odbyło się to niecodzienne spotkanie. Przypomniała, że przyjaźń polsko-węgierska to relacja zarówno pomiędzy ludźmi jak i narodami i oparta jest na wspólnym systemie wartości – szacunku do wolności swojej i innych. Akcentowała również wartość lokalnych kontaktów między miastami i ludźmi, którzy są powiązani wspólnym światem wartości. Wyraziła nadzieję, że przyjaźń polsko-węgierska, która trwa od wieków, będzie nadal rozwijać się i nasze relacje będą coraz lepsze, bo wiele nas łączy.
Pan Burmistrz Miasta Mińsk Mazowiecki Marcin Jakubowski kontynuował myśl przedmówczyni, podkreślił, że przyjaźń między naszymi narodami jest zjawiskiem szczególnym i należy ją pielęgnować i o niej pamiętać. Przypomniał zebranym historyczne przysłowie, które powstało prawdopodobnie po upadku konfederacji barskiej wśród przywódców powstania antyrosyjskiego, którzy znaleźli azyl polityczny w Austrii na Spiszu lub Preszowie:: Polak, Węgier - dwa bratanki i do szabli i do szklanki. Oba zuchy, oba żwawi, niech im Pan Bóg błogosławi! Pan Burmistrz podkreślił, że formuła, przez niego zacytowana mówi o zażyłej przyjaźni i pokrewieństwie narodów. Zaznaczył również, że w całej Europie nie ma drugiego takiego przykładu wzajemnej przyjaźni między dwoma narodami. Polsko – węgierska przyjaźń trwa już od tysiąca lat.
Pan Janos Tischler nakreślił patriotyczną symbolikę wyrażoną w hymnie węgierskim i polskim. Wyraził także nadzieję, że w następnych latach kontynuowana będzie współpraca kulturalna pomiędzy instytucjami Miasta Mińsk Mazowiecki i Węgierskim Instytutem Kultury. Koordynator projektu, pan Marek Zalewski, nadmienił, że w świecie, gdzie tak ciężko o bezinteresowność, tego typu ponadczasowe związki są bezcenne. Tradycyjna przyjaźń węgiersko-polska jest ciągle żywa. Wzajemne wyrazy sympatii odwołujące się do historycznej przyjaźni obu narodów okazują również obecni politycy Polski i Węgier. Mało jest w historii przykładów tak długiego, bezkonfliktowego współistnienia dwóch narodów - zacytował słowa prezydenta Polski, Bronisława Komorowskiego.
Po wstępnych przemówieniach, decyzją Marszałka Województwa Mazowieckiego Adama Struzika, wręczono przedstawicielom delegacji węgierskiej pamiątkowe medale PRO MASOVIA za wybitne zasługi oraz całokształt działań na rzecz województwa mazowieckiego. Uhonorowani zostali: Janos Tischler, Marta Szelekovszky, Maria Molnar, Janos Bene i Zsigmond Hajdu. W imieniu Marszałka odznaczenia wręczył Dyrektor Muzeum Mazowieckiego w Płocku, pan Leonard Sobieraj. Gospodarz spotkania, pani Anna Zalewska zadbała o to, by Goście otrzymali również pamiątki od wychowanków naszej szkoły. Delegatom z Węgier wręczono widoczki tematycznie związane z polskimi tradycjami wielkanocnymi przygotowane przez uczniów SP 6.
Orkiestra Dęta Miasta Mińsk Mazowiecki uświetniła przyjęcie, odgrywając hymny obu państw, po czym uczestnicy spotkania mogli obejrzeć krótki film reklamujący Węgry i Polskę. Młodzież ZSZ nr 2 im. Powstańców Warszawskich zaprosiła Gości do wysłuchania reminiscencji o życiu Franciszka II Rakoczego, charyzmatycznego przywódcy powstań węgierskich. Na uwagę zasługuje fragment przedstawienia, w którym młodzi artyści zacytowali wspomnienia Franciszka II Rakoczego dotyczące Polski pochodzące ze Wspomnień, które powstały w latach 1717-1719 w Turcji w Rodosto. Jest tu intrygująca wzmianka dotycząca prawdopodobnie naszego miasta. Książę w czasie podróży z Warszawy do dóbr wojewodziny bełskiej, która akurat przebywała w Czechach, zatrzymał się… Tedy najlepszym wyjściem dla nas było schronienie się w zamku o nazwie Mińsk, należącym do kapitana regimentu wieluńskiego, brata Męcińskiego, i położonym o kilka mil od Warszawy (…) i tak spędziliśmy około czterech tygodni. Ta tajemnicza wzmianka jest sygnałem dla historyków o podjęcie badań w tym kierunku.
Poważny nastrój uroczystości przeplatał się z motywami rozrywkowymi. Młodzież SP 6 ubarwiła spotkanie prezentacją tańca nowoczesnego w wykonaniu uczniów klas I-III oraz żywiołowym pokazem cheerleaderek z klas IV-V. Orkiestra Dęta Miasta Mińsk Mazowiecki zaprezentowała zebranym znane węgierskie utwory narodowe. Uczestnicy spotkania zachwycali się Czardaszem (muz. Andre Waignein), Tańcem Węgierskim nr 5 Johanessa Brahmsa oraz Wielką Rapsodią Węgierską (muz. Alfred Bosendorfer).
Kolejna część uroczystości miała miejsce w Muzeum Ziemi Mińskiej Dział 7. Pułku Ułanów Lubelskich przy ul. gen. K. Sosnkowskiego 4, gdzie Goście uczestniczyli w wernisażu wystawy „Z Bogiem za ojczyznę i wolność – o Franciszku II Rakoczym bohaterze Węgier. Istennel a hazaert es a szabadsagert – II. Rakoczi Ferenc, Magyarorszag hose” poświęconą Księciu Franciszkowi II Rakoczemu. Na dziedzińcu MZM został odsłonięty kopijnik upamiętniający Dzień Węgierski w Mińsku Mazowieckim. Odsłonięcia pomnika dokonał Burmistrz Miasta Mińsk Mazowiecki pan Marcin Jakubowski, pan Janos Tischler, dyrektor Węgierskiego Instytutu w Warszawie i pan Akos Engelmayer. Miński kopijnik wykonany jest z lipowego drewna, a płaskorzeźby umieszczone na nim odnoszą się do symboliki rycerstwa węgierskiego i symboliki herbu Rakoczego. Na pomniku znajdują się również herby Mińska Mazowieckiego i Węgier.
Od długiego czasu Polskę i Węgry łączy bliska przyjaźń. Oba państwa są pełnoprawnymi członkami NATO i Unii Europejskiej. Zmiany w polityce Węgier są często poprzedzane przez podobne wydarzenia w Polsce. 12 marca 2007 parlament Węgier uznał dzień 23 marca Dniem Przyjaźni Polsko-Węgierskiej. Cztery dni później analogiczną uchwałę podjął przez aklamację polski Sejm. Dzień Węgierski organizowany w Mińsku Mazowieckim wpisuje się w obchody dni przyjaźni między naszymi narodami.
Bożena Swatko
